Γράμμα από την Κύπρο. Ασάλευτος από κείνη την χλεύη - Η άλλη μεγαλωσύνη

Του Βασίλη Χαραλάμπους

Ασάλευτος από κείνη την χλεύη

________________

Μη φοβηθείς

ανασηκώσου

κοίταξε όσο μακριά μπορείς

κι αν τόσο περίεργο φαντάζει.

Όσο μακρύτερα μπορείς ν΄αγναντεύεις

πείσμα νικητήριον θα’ναι για το προχώρεμα.

Ασάλευτος να΄σαι από κείνη την χλεύη

ασάλευτος από κείνη την καταφρόνια

ασάλευτος από κείνη την ανώφελη δόξα.

Γράμμα από τη Θεσσαλονίκη. Ο κύριος Οικονόμου

Της Ελένης Δημητριάδου

     Ψηλός, εύσωμος, ελαφρά κυρτωμένος, βλοσυρός, με πλατύ μέτωπο, γαμψή μύτη, και μια κρεατοελιά. Το αντίπαλο δέος της κυρίας Γιόλας. Μπήκε στην τάξη μας μόλις φύγαμε από τη «στοργική» της αγκαλιά και γέμισε με τη φυσική του παρουσία και το ταπεραμέντο του το χώρο. Μας άντεξε για δύο συνεχόμενες χρονιές, την Τετάρτη και Πέμπτη του 1^ου Δημοτικού Σχολείου Βέροιας.

     Από την αρχή κατάλαβα ότι όχι μόνο δε θα με είχε στα όπα-όπα όπως η κυρία Γιόλα, αλλά αντίθετα ότι καθόλου καλά δεν θα τα πηγαίναμε οι δυο μας. Και σαν να μην έφταναν αυτά, ανακαλύπτω ότι είναι συμπατριώτης της μαμάς. Από τον Άγιο Πρόδρομο της Χαλκιδικής αυτός, από τον Πολύγυρο η μαμά. Που σημαίνει: «Πρόσεχε μικρή, σε έχω υπό στενή παρακολούθηση. Αλίμονο σου αν δω κάτι που δε μου αρέσει». Εγώ έτσι τουλάχιστον εξέλαβα αυτή τη σχέση με την οικογένειά μου. Η δαμόκλειος σπάθη που κρεμόταν καθ’ εκάστην πάνω από το εφησυχασμένο μέχρι τότε κεφαλάκι μου.

     Βέβαια είναι γεγονός πως όταν «ελευθερώθηκα» από το άγρυπνο και γεμάτο εμμονική συμπάθεια και εύνοια βλέμμα της κυρίας Γιόλας, χαλάρωσα η φουκαριάρα και είπα να βγάλω το σκανταλιάρικο εαυτό μου. Τι πειράγματα στα άλλα παιδιά, τι χαζόγελα μέσα στην τάξη, τι «εξυπνάδες» αμολούσα ήταν άλλο πράγμα. Ασυγκράτητη σου λέω. Ουφ! Φτου ξελευτεριά! Ετούτος εδώ δε φαίνεται να με συμπαθεί ιδιαίτερα, οπότε μάλλον θα με αφήσει στην ησυχία μου να κάνω κι εγώ τις σκανταλιές που στερήθηκα ένα χρόνο πριν, εγκλωβισμένη στο ρόλο του καλού κοριτσιού. Δηλαδή τι σκανταλιές; Μικρο-πταίσματα μπροστά σ’ αυτά που έκαναν άλλοι, και κυρίως τ’ αγόρια.

Γράμμα από την Κύπρο. Ninapenda (Ποίημα)

Του Βασίλη Χαραλάμπους

(φωτογραφία Βασίλη Χαραλάμπους)

Κι αναρρωτιέμαι ακόμη

από κείνη την περιδιάβαση

στην Τανζανία με τ΄αβάσταχτο λιοπύρι

πότε αλήθεια πέρασα

από τη λίμνη Βικτώρια

από το αψηλό Κιλιμάντζαρο

από κείνο τ΄ αγροκάλυβο

πλάι στο ποτάμι

κι από την Ταγκανίκα.

Γράμμα από το Δουβλίνο. Πλένοντας τα χέρια (Συνηθισμένα πράγματα)

Του Παντελή Γουλάρα

     Συνηθισμένα πράγματα. Ό, τι κάνω κάθε μέρα. Η καθημερινή πρωινή υγιεινή. Τι μ' έπιασε σήμερα κι άρχισα, την ώρα που τα έπλενα, να περιεργάζομαι τα χέρια μου; Τα κοιτάζω σαν να μην τα έχω δει ποτέ πριν. Σαν να τα βλέπω πρώτη φορά σήμερα. Σαν να μην ήταν τα καθημερινά μου εργαλεία όλον αυτόν το καιρό. Παράξενα πράγματα.

     Πότε εμφανίστηκαν τόσες πολλές φλέβες στην πλάτη τους; Φουσκώνουν και ξεχωρίζουν σε κάθε χέρι, μ' ένα χρώμα λίγο πρασινωπό, λίγο γαλάζιο. Στο αριστερό χέρι σχηματίζουν ένα ολόκληρο κανονικό δέντρο. Με τον κορμό του, που φτάνει μέχρι τη μέση του χεριού και τα κλαδιά του που διακλαδίζονται δεξιά κι αριστερά για να χωριστούν στη συνέχεια και το καθένα του να σχηματίσει ξεχωριστά το κάθε δάχτυλο. Αντίθετα στο δεξί χέρι δεν έχουν την απλότητα του αριστερού. Ένας θάμνος με κλαδιά μπλεγμένα είναι. Δεν ξέρω από πού αρχίζουν και πού τελειώνουν. Ένα πράγμα είναι σίγουρο. Για εξήντα δύο ολόκληρα χρόνια συνεχίζουν να μεταφέρουν το αίμα από τα ακροδάχτυλα πίσω στην καρδιά συμμετέχοντας έτσι με τον τρόπο τους στο θαύμα της ζωής.

Γράμμα από το Δουβλίνο. Τα τσογλάνια, οι αλήτες. Μια μαρτυρία.

Του Παντελή Γουλάρα

•   Τα τσογλάνια! Οι αλήτες! Τους στέλνουν οι γονείς να σπουδάσουν κι αυτοί μου κάνουν καταλήψεις! Ρε μέσα όλοι!

     Κοιτάω αυτόν που μιλάει. Γνωστή φάτσα τον βλέπω κάθε μέρα στο μαγαζάκι του Χάρη και της Αθηνάς, ένα παντοπωλείο-γαλακτοζαχαροπλαστείο, που βρίσκεται στη οδό Αρμενοπούλου, στην καρδιά της φοιτητογειτονιάς που ορίζεται γύρω – γύρω από την Εγνατία, την Πανεπιστημίου, την Αγίου Δημητρίου και την Αποστόλου Παύλου, και περιλαμβάνει μέσα της, την Καμάρα και τη Ροτόντα. Γνωστή φάτσα, τον βλέπω κάθε μέρα να κάθεται εκεί μέσα και να κουτσοπίνει τσίπουρο ή ρετσίνα, συνήθως τύφλα στο μεθύσι, να μιλάει μπερδεύοντας τα λόγια του.

     Σήμερα όμως είναι σχεδόν νηφάλιος. Τα μάτια του πετάνε φωτιές, δεν μασάει τα λόγια του. Δείχνει ξεκάθαρα ποιος είναι. Γιατί, όλοι ξέρουν ποιος είναι ο Χρήστος. Απότακτος χωροφύλακας, ένα ρεμάλι και μισό, συστηματικός μπεκρής, μα πάνω απ' όλα με συμμετοχή στα γεγονότα της δολοφονίας του Λαμπράκη, για την οποία καμαρώνει και δεν χάνει ευκαιρία, εθνικόφρονας αυτός, να κοκορεύεται πώς “τα έδωσε να καταλάβουν τα κομμούνια”.

     Αρπάχτηκα. “Τι είν' αυτά που λες;” του φώναξα. “Τους γνωρίζεις; Γνωρίζεις γιατί παλεύουν; Ποια είναι τα αιτήματά τους;” Σηκώθηκε αγριεμένος. “Δεν θα μου πεις εμένα αν τους ξέρω” μου απάντησε. Τόσα χρόνια στη χωροφυλακή τους έμαθα”. “Κι άλλα τόσα χαφιές!” ήταν η δική μου αντίδραση.

     Το πράγμα χόντρυνε. Ο Κώστας από δίπλα με τράβηξε για να μην έχουμε άλλα. Φύγαμε, για την κατάληψη.

Γράμμα από τη Θεσσαλονίκη. Οι γιαγιάδες του κέντρου

Της Ελένης Δημητριάδου

     Οι γιαγιάδες αποτελούν μια πολύ ενδιαφέρουσα και συμπαθή ομάδα ανάμεσα στους κατοίκους του κέντρου της Θεσσαλονίκης. Αυτές οι γηραιές κυρίες έχουν μάθει να συμβιώνουν με επιτυχία ανάμεσα σε φοιτητές και οικονομικούς μετανάστες του πρώην ανατολικού μπλοκ, και δίνουν μια νότα ζεστασιάς, μια τελευταία αίσθηση της γειτονιάς στο κέντρο της πόλης μας, που αν και πολύβουο και πυκνοδομημένο, εξακολουθεί να παραμένει κατοικήσιμο και ελκυστικό για επισκέπτες και κατοίκους.

     Συνήθως ζουν μόνες τους, συμμετέχουν στην καθημερινότητα της πόλης, πηγαίνουν στην εκκλησία τις Κυριακές, ψωνίζουν στο σούπερ μάρκετ, στο μανάβικο και στο φαρμακείο της γειτονιάς, και εισπράττουν τη σύνταξή τους στο υποκατάστημα της τράπεζας που είναι σχεδόν δίπλα στο σπίτι τους. Επισκέπτονται τακτικά τους γιατρούς τους στα κοντινά τους ιατρεία και κάνουν ανελλιπώς τα εμβόλια και τις εξετάσεις τους. Σπάνια έχουν συγγενείς ή φίλες που τις επισκέπτονται, περνούν ευχάριστα το πρωινό τους έξω από το σπίτι, πιάνουν κουβέντα με πωλήτριες και υπαλλήλους, προσπαθώντας απεγνωσμένα να επικοινωνήσουν, μιλούν πολύ εύκολα για την οικογένεια τους, παιδιά και εγγόνια, ή θυμούνται ιστορίες από το παρελθόν. Τα βράδια κλείνονται νωρίς μέσα με μοναδική συντροφιά την τηλεόραση.

Γράμμα από τη Βέροια. Η ελιά και η «εληά»

Της Άρτεμης Καλογήρου

     Αγαπημένη καθημερινή μου απασχόληση είναι το μαγείρεμα. Κυρίαρχο συστατικό στην Παρασκευή του φαγητού είναι το ελαιόλαδο, βασικό στοιχείο της Μεσογειακής διατροφής. Η ελιά παρέχει στον οργανισμό φυτικές ίνες, μέταλλα και είναι πηγή βιταμίνης “Ε” που είναι φυσικό αντιοξειδωτικό. Το ελαιόλαδο πέρα από το φαγητό χρησιμοποιείται για θεραπευτικούς σκοπούς, αλλά και για προϊόντα καλλωπισμού.

     Στην χώρα μας όπου κι αν ταξιδέψουμε και πλησιάσουμε στην θάλασσα, η ελιά, κυριαρχεί στο ελληνικό τοπίο. Ο ορίζοντας φωτίζεται μέρα και νύχτα από το χαρακτηριστικό ασημένιο γκριζοπράσινο χρώμα των φύλλων της. Από τις βόρειες περιοχές της χώρας μας και μέχρι τις πιο νότιες και τα νησιά μας, η ελαιοκαλλιέργεια είναι πηγή επιβίωσης. Τόσο οι βρώσιμες ελιές, όσο και το ελαιόλαδο είναι βασικό εξαγωγικό προϊόν, στην Ευρώπη και τα Βαλκάνια. Ειδικά την φετινή χρονιά οι συνθήκες που επικράτησαν τον τελευταίο χειμώνα, που το πολύ κρύο σκότωσε τα έντομα που καταστρέφουν την ελιά στο δένδρο, αλλά και οι βροχές, έδωσαν την δυνατότητα στο δένδρο να κάνει πολύ καρπό και αναμένεται να δώσει ανάσα στους παραγωγούς την σημερινή εποχή της οικονομικής κρίσης.

Γράμμα από τη Θεσσαλονίκη. Οι κόρες των μαμάδων μας

Της Ελένης Δημητριάδου

     Οι μαμάδες της γενιάς μου μας εγκαταλείπουν σιγά-σιγά, αφήνοντας πίσω τους κόρες και γιους, τη γενιά «σάντουιτς», που έπρεπε από το ένα μέρος να ανταποκριθούν στα αυστηρά συντηρητικά στερεότυπα που αυτές δημιούργησαν, και συγχρόνως να προσαρμοστούν στις δραματικά σύγχρονες απαιτήσεις της γενιάς των δικών τους παιδιών.

     Στα παιδιά αυτών των λατρεμένων μαμάδων, και κυρίως στις καταπιεσμένες κόρες τους, αφιερώνω τα παρακάτω κείμενα.

Το όνομα στο κουδούνι

Letter from Dublin. Morning breeze (Awakening of the senses)

By Pantelis Goularas

     Every morning. Every. Single. Morning. I do the same walk. I use to follow the same direction. Walking from the Dun Laoghaire Harbor to Martello Tower. A distance more than two kilometers and so much on going back. Passing by or meeting names, that sound strange in my ear. East Pier, Scotchman Bay, Newtownsmith, Marine Parade, Glasthule, Sandycove, Sandycove Harbor, Forty Foot, Martello Tower. How different in the first hearing, from the familiar Greek names, that I used to hear during the previous sixty years. Strange names in the beginning, but now, after two years of stay in Ireland, I started to get used to them. They became part of my life too.

(The Dun Laoghaire-Sandycove coastline. Place of my daily morning walk)