Γράμμα από την Κύπρο. Ιστορίες της νιότης ...από τη Βέροια. Αναμνήσεις

Του Αναστάσιου Μπαλτζίδη

(Ζαχαροπλαστείο "Κρίνος")

     Τα Σαββατοκύριακα, κατηφορίζαμε την Μητροπόλεως, για να πάμε επίσκεψη, σε φίλες της μάνας μου ή συγγενείς. Διασχίζαμε την πλατεία Ωρολογίου, περνώντας μπροστά από το εστιατόριο Χαβάη. Το μάτι μου έψαχνε, πάντα, τον λεβέντη μαθηματικό μου, που φημολογείτο, ότι έτρωγε την περίφημη φασουλάδα του, πίνοντας ουίσκι. Ήταν ένας γεροδεμένος, ψηλός άνδρας, γύρω στα σαράντα, ελεύθερος από δεσμεύσεις. Η ομιλία του με βλάχική προφορά και χωριάτικους τρόπους, ενθουσίαζε τους μαθητές της εποχής. Από αστυνομικός, λόγω της αγάπης του για τα μαθηματικά, σπούδασε μαθηματικός. Φτωχόπαιδο με φιλότιμο και καρδιά, που μας αγαπούσε και γι’ αυτό μας «έτρεχε». Μόνο που, το ενδιαφέρον του για τους άτακτούς της εποχής, είχε και εκπαιδευτικό καρπάζωμα και άλλου τέτοιου είδους περιπαιξίματα. Αλίμονο στον μαθητή, που έμπαινε στο μάτι του.

Γράμμα από την Ξάνθη. Το σπίτι

Της Ελένης Λιάκου - Μπίκου

   Το σπίτι που δόθηκε τότε, στην γιαγιά και στο παππού, ερχόμενοι πρόσφυγες, από την Λεύκη, της Μικράς Ασίας (Σοβίτ) είχε ένα χωλ και δεξιά κι αριστερά του χωλ, ένα δωμάτιο, που χρησίμευε για καθιστικό και κουζίνα και ένα άλλο, που χρησίμευε για κρεββατοκάμαρα. Είχε όμως, μια σχετικά μεγάλη αυλή, με το απαραίτητο κοτέτσι, και έναν χώρο αποθηκευτικό, με χάρμποτ φτιαγμένο, όπου η γιαγιά φύλαγε, οτιδήποτε δεν θα μπορούσε να φαγωθεί, από τα ποντίκια, γιατί δόξα τω Θεώ, την εποχή εκείνη, υπήρχαν πολλά ποντίκια και η φάκα, ήταν απαραίτητο αξεσουάρ, σε κάθε σπίτι.

Γράμμα από την Κύπρο. Ιστορίες της νιότης ...από τη Βέροια. Το χημείο

Του Αναστάσιου Μπαλτζίδη

(Η οδός Κεντρικής, εμπορικός δρόμος της Βέροιας)

     Τρίτη Γυμνασίου, πήραμε για πρώτη φορά, το βιβλίο της χημείας. Ένας άγνωστος κόσμος, ξεπρόβαλε μπροστά μας, ο κόσμος της ύλης! Καθώς έλεγε λοιπόν και ο φίλτατος καθηγητής μας, ο κόσμος αυτός αποτελείτο, από χημικά στοιχεία, άτομα ή μόρια, τα οποία, ενώνονται μεταξύ τους και δίνουν τα σώματα, που μας περιβάλουν.

Γράμμα από το Αγρίνιο. Το χρονικό στη μεριά της αυγής

Του Γιώργου Παληγεώργου

     Τετάρτη, απόγεμα, 17 Αυγούστου στα 1960. Έτσι μούπανε, κάπως έτσι το γράφουνε και στα χαρτιά. Κείνη τη μέρα, οι φημερίδες έγραφαν, ότι η Κύπρος έχει πια λευτερίαν κι έχει από δικού της κυβέρνιο, ότι ο Εγγλέζος πήρε παπόρι απ’ την Αμμόχωστον κι έφυεν. Κείνη τη μέρα βολεύτηκε κι η μάνα μου, βολεύτηκα κι εγώ, να γένω και νάμαι στον κόσμο τούτον δω. Ο Μίκης Θεοδωράκης, την ίδια μέρα, ’πως έμαθα μετά, ηχογραφούσε το τραγούδι «Αν θυμηθείς τ’ όνειρό μου» με τα λόγια του Νίκου Γκάτσου και τη φωνή της Μαίρης Λίντα, που το έβαλαν μετά, στα χείλια της Οικουμένης ολάκερης, οι Μπιτλς. Στη Ρώμη λίγες μέρες μετά, ξεκίναε η Ολυμπιάδα. Ο Μάνος Χατζιδάκις την ίδια χρονιά, περιφρόναε το Όσκαρ, για το τραγούδι «Τα παιδιά του Πειραιά», απ’ την ξακουστή ταινία του Ζιλ Ντασέν και της Μελίνας, «Ποτέ την Κυριακή». Η φτώχεια στο χωριό, δεν άφηνε τόπο για πολλά. Τότε, μπροστά απ’ τη μάντρα της αυλής, στο σοκάκι, πράματα φορτωμένα έφταναν στο χωριό κι άλλα έφευγαν για το κάμπο. Το σπίτι, η αυλή, η μάντρα, το σοκάκι κι ο κόσμος με τα πράματα, το φως το πρώτο, η ζωή.

Γράμμα από την Κύπρο. Ιστορίες της νιότης ...από τη Βέροια. Επίσκεψη στη γιαγιά

Του Αναστάσιου Μπαλτζίδη

(Ο παππούς και η γιαγιά με τις εργάτριες της βιοτεχνίας χαλιών)

     Μια από τις ομορφότερες βόλτες, ήταν η επίσκεψη στη γιαγιά. Κατηφορίζαμε για το «Τσερμένι» και από εκεί, παίρναμε την κατεύθυνση, για «Πασά-Κιόσκι». Στα μέσα τις διαδρομής και πριν την ταβέρνα τα «Τρία σκαλοπάτια», ο δρόμος βυθιζόταν απότομα, για το «Γιολά-Γκελντί». Το καλντερίμι κακοφτιαγμένο, από τη φθορά που του προκαλούσαν, τα νερά των βροχών, κατηφόριζε σαν φίδι, για το φούρνο και από εκεί, για την κρήνη της γειτονιάς, με το παγωμένο νερό. Η πόρτα της τουρκοκατοικίας, με το μάνταλο και τα γυφτόκαρφα, στην ξεβαμμένη από τον ήλιο επιφάνεια της, μας καλωσόριζαν. Η κυρα-Ζωή περιχαρής, ανακοίνωνε την άφιξη μας, στην γιαγιά Μαγδαληνή, με δυνατή φωνή: «Καλέ Μαγδαληνή χος γκελντί !».

Γράμμα από την Κύπρο. Ιστορίες της νιότης ...από τη Βέροια. Εφηβεία

Του Αναστάσιου Μπαλτζίδη

(Πάρκο Αγίων Αναργύρων, Πλατεία Ωρολογίου, Άγιος Αντώνιος, Ελιά - ή Εληά κατά παλαιότερη γραφή)

     Επιτέλους «ήγγικεν»(1) ο καιρός και πήραμε το απολυτήριο του δημοτικού. Από τη μια χαιρόμασταν, που μεγαλώσαμε και απλώναμε τις φτερούγες μας, από την άλλη όμως, λυπόμασταν που θα αφήναμε, την σιγουριά της αυλής και τα ανέμελα παιχνίδια μας. Το άγνωστο γυμνάσιο, φόβιζε ήδη, με τις εισαγωγικές εξετάσεις του. Ναι, βέβαια. Καλά το ακούσατε. Το 1971, δεν μας έγγραφαν όλους, κατευθείαν στο γυμνάσιο. Έπρεπε να το διεκδικήσουμε και φυσικά κάποιοι, δεν πήγαιναν ποτέ!

Γράμμα από την Κύπρο. Ιστορίες της νιότης ...από τη Βέροια. Μαυρομιχάλη 46

Του Αναστάσιου Μπαλτζίδη

(Μαυρομιχάλη 46 - Φωτογραφία Παναγιώτη Ζέρβα από τις "Παλιές φωτογραφίες της Βέροιας)

     Η επιστροφή στο σπίτι, μετά το σχολείο, ήταν πάντα μια απόλαυση. Πετώντας σαν το σπουργίτι, ανέβαινα το χωματόδρομο, που το χειμώνα τον έσχιζαν τα νερά της βροχής και το καλοκαίρι, γινόταν σκληρός σαν πέτρα. Τα νερά της βροχής, παρέσερναν το κοκκινόχωμα, από το ύψωμα απέναντι από το σπίτι και ο δρόμος, έπαιρνε την απόχρωση του πλίνθινου τούβλου. Καθημερινά, τον διέσχιζαν εκατοντάδες άνθρωποι και ζώα. Ανηφόριζαν και κατηφόριζαν, από τις πάνω γειτονιές της Βίλας του Βικέλα, εκεί όπου βρίσκονταν «πάλαι ποτέ (1)», οι λαϊκές συνοικίες της πόλης.

Γράμμα από την Κύπρο. Δυο δρασκελιές μονάχα

Του Βασίλη Χαραλάμπους

Τέσσερα ποιήματα

Δυo δρασκελιές μονάχα

______________

Κατατρεγμένος

από του χρόνου τη μάνητα

στη μεγάλη χαράδρα

που ξακολουθεί να θαμποφέγγει.

Πιθανολόγημα

παρήγορο και τούτο

για κείνα

που σωρό

στραβά έχει πάρει.

Δυο δρασκελιές μονάχα

και στου κυπαρισσώνα το έβγα

τ' απέραντο ξέφωτο.

Γράμμα από την Κύπρο. Ίσαμε ν' ανέβει

Του Βασίλη Χαραλάμπους

Τέσσερα ποιήματα

Ίσαμε ν' ανέβει

_______

Καθώς

ανηφορίζει

στις απάνω γειτονιές

αραδιάζει στις αυλές

με τ΄ανθισμένα λούλουδα

τους τόσους καημούς του.

Ίσαμε ν΄ανέβει

στο ξωκλήσι τ' Άη Λια

ετούτος

ο άγνωρος διακονιάρης

για λίγο ξέφωτο

στην πολύπικρη βιοτή του.

Λίγες δρασκελιές

ακόμα

και θ' ανταμώσει

με τους ήχους

του παπά καλόγερου

αψηλά στον Άη Λια.