Γράμμα του Γιώργου Πριόβολου από τον Καταρράκτη Άρτας
(Μεταγραφή διήγησης του Βασίλη Πριόβολου)
Αρκετές φόρες ο πατέρας μου Βασίλης, μου μιλούσε για τη δική του παρουσία στο Αντάρτικο. Πρόσφατα σε ένα ξεχασμένο φάκελο, βρήκα κάποιες χειρόγραφες σελίδες, που γράφτηκαν από τον ίδιο την δεκαετία του ΄90. Θεώρησα υποχρέωση μου στην μνήμη του, να τις επεξεργαστώ και να τις δημοσιεύσω.
Μία αναδρομή στα χρόνια της Αντιστασιακής μου δράσης 1943-1944-1945
Πέρασε μισός σχεδόν αιώνας, μετά την απελευθέρωση από τον κατακτητή, τον εμφύλιο με φυλακές, εξορίες, γενικά διώξεις μέχρι το 1950.
Στο ξετίναγμα κάποιον χαρτιών και φωτογραφιών, βρήκα την αφορμή να ξαναθυμηθώ, αρκετά πράγματα από τη μικρή εκείνη προσφορά στον αγώνα που υπηρέτησα στον ΕΛΑΣ και εν συνεχεία στην υποδειγματική διμοιρία της ΕΠΟΝ του 3/40 συντάγματος, με διοικητή τον αείμνηστο συνταγματάρχη Παπασπύρου Παντελή.
Το ξεκίνημα για να ανέβουμε στο βουνό, έγινε από τους συγγενείς στο χωριό μου Καταρράκτη Άρτας, Γιώτη Κωνσταντίνο και Τζουμάκα Γιώργο. Ήμουνα 19 χρονών. Αιτία ήταν ότι έπρεπε να πάμε αντάρτικο, για να προσφέρουμε και εμείς και ό,τι συμβεί στην πορεία μας.
Εγώ που ήμουνα και μικρότερος, είπα στην παρέα μας να πάμε στον Τζουμερκιώτη στην Άνω Καλεντίνη Άρτας. Δεν συμφώνησαν μαζί μου και μου είπαν, γιατί να μην πάμε στο Βουλγαρέλι Άρτας, στο Τάγμα (ΕΔΕΣ) με διοικητή τον επίλαρχο Αγόρο Γεώργιο.
Συμφώνησα και τους ακολούθησα. Μάλιστα μου είπανε… "ανεβαίνουμε στο βουνό για τον ίδιο σκοπό για το χτύπημα του κατακτητή". Πράγματι ελέγετο πάντα ότι ένας είναι ο σκοπός μας
Δυστυχώς στην πορεία αποδείχθηκε ότι άλλα μαγειρεύανε οι φίλοι μας... οι Άγγλοι (Τσόρτσιλ) και άλλα η ΕΣΣΔ (Στάλιν). Έτσι περνώντας την περιοχή Πλατανόρεμα, φτάσαμε στο Βουλγαρέλι. Εκεί παρουσιαστήκαμε στο τάγμα του διοικητή Γεωργίου Αγόρου και γραφτήκαμε στην δύναμη του τάγματος από τους Στεργίου Άγγελο (που ήταν δάσκαλος) και Τσίτσα Νίκο.
Ήταν 9 Μαρτίου 1943 που παρουσιαστήκαμε. Στις 15 Μαρτίου η παρέα μου ζήτησε να πάει στα Θεοδώριανα Άρτας, στο πεδίο ρίψης υλικού από τα αγγλικά αεροπλάνα. Εγώ έμεινα στη μονάδα.
Το πρωί της 5 Μαΐου 1943 εμφανίστηκαν τα Γερμανικά αεροπλάνα από τα Θεοδώριανα και χτυπήσανε το Βουλγαρέλι μέχρι τις 11 π.μ. με αποτέλεσμα να έχουμε καταστροφές, 30 τραυματίες και 14 νεκρούς (οι δύο ήταν αντάρτες).
Μεταξύ των θυμάτων και η κόρη του ταγματάρχη Παπαδόπουλου Κωνσταντίνου, η Λέλα, αυτό το υπέροχο κορίτσι.
Πολύ μυδράλιο και οβίδες από τα αεροπλάνα.
Δύο οβίδες έπεσαν στο κέντρο του χωριού, οι οποίες ευτυχώς, δεν εκρήχθηκαν και σήμερα βρίσκονται στην πλατεία του χωριού Βουλγαρέλι. Εγώ πάντως ήμουν τυχερός και με το πρώτο χτύπημα έφυγα και πέρασα με άλλους απέναντι στην πλαγιά. Εκεί έπεσε η μια οβίδα, δίπλα μας και δεν έσκασε. Ήμασταν τυχεροί. Σιγά σιγά με προφύλαξη μεγάλη φτάσαμε στα έλατα πάνω από το χωριό. Εκεί δεχθήκαμε νέα επιδρομή από τα Γερμανικά αεροπλάνα αλλά ευτυχώς γλιτώσαμε.
Κινηθήκαμε προς τη Δρακότρυπα. Μαζεύτηκε σχεδόν όλο το χωριό και αντάρτες. Εγώ με τον Θεόδωρο Αγόρο και άλλους πέντε αντάρτες, πήραμε εντολή από τον διοικητή, να μεταβούμε στο εκκλησάκι του Αϊ -Λιά στα σύνορα με το Αθαμάνιο Άρτας και να μεταφέρουμε στην Δρακότρυπα, την τραυματισμένη αδερφή του Ναπολέοντος Ζέρβα, την Λάκηνα (Βασιλική Ζέρβα). Αφού περάσανε δύο μέρες, πήγα στη διοίκηση του τάγματος και ζήτησα άδεια να πάω στον Καταρράκτη, να δω τους γονείς μου και τα αδέρφια μου.
Πράγματι μου δώσανε άδεια με την υπογραφή του Στεργίου Άγγελου και πήγα στον Καταρράκτη. Έμεινα μερικές μέρες. Ήμουνα όμως δυσαρεστημένος δυστυχώς από την συμπεριφορά μερικών εκεί στο Βουλγαρέλι, εννοώ ανταρτών, γνωστών κλπ. Έτσι αποφάσισα να μην ξαναγυρίσω στο Βουλγαρέλι, αλλά μετά από λίγες ημέρες, που πέρασε ο Ξεροβουνιώτης Γιάννης με το τμήμα του ΕΛΑΣ, έκρινα σωστό να ακολουθήσω το τμήμα. Έτσι ενετάχθην στις δυνάμεις του ΕΛΑΣ .
Πίστευα ακόμη ότι είναι ίδιος ο σκοπός των οργανώσεων ΕΔΕΣ και ΕΛΑΣ.
Δυστυχώς όμως στην πορεία τα πράγματα άλλαξαν, αποτέλεσμα να ακολουθήσουν οι περιπέτειες, ρήξη μεταξύ των οργανώσεων
Πρώτη εμφύλια σύρραξη στην Κάτω Καλεντίνη που ο ΕΔΕΣ χτύπησε το τμήμα του ΕΛΑΣ του Γεράσιμου Τζουμερκιώτη και πρώτο θύμα ήτανε ο Παύλος Σαλαμούρας του ΕΛΑΣ στην Μαρκινιάδα.
Τον Ιούνιο του 1943 η οργάνωση με τοποθέτησε ως υπεύθυνο διαχείρισης τροφίμων, στο χωριό Κορφοβούνι Άρτας, στο δημοτικό σχολείο του οικισμού Έλατος, μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους.
Σκοπός της οργάνωσης ήταν να μπορέσει με τον τρόπο αυτό, να μεταφέρονται από τον κάμπο της Άρτας είδη διατροφής (καλαμπόκι, σιτάρι) που συγκέντρωνε η ομάδα της επιμελητείας, με υπεύθυνο τον φίλο μου συναγωνιστή Πάλλα Κωνσταντίνο και τα οποία εγώ αποθήκευα στο σχολείο.
Εν συνεχεία εγώ φρόντιζα βάσει των αναγκών, να προωθώ στα τμήματα της μεραρχίας. Η ομάδα στον κάμπο είχε έδρα στη Γαβριά Άρτας μέσα στο δάσος. Τα τρόφιμα προωθούνταν βράδια με ζώα.
Δυστυχώς το Σεπτέμβρη του 1943 δημιουργήθηκε κατάσταση μεταξύ των οργανώσεων, με αποτέλεσμα να ειδοποιηθούμε από τη μεραρχία, που είχε έδρα στην Άγναντα και να μετακινηθούμε μαζί με τον βοηθό της αποθήκης Μπανιά Αθανάσιο, αλλά και την ομάδα του κάμπου. Έτσι φτάσαμε στην Άγναντα το βράδυ 19 ή 20 Σεπτέμβρη.
Να σημειωθεί τα τρόφιμα που υπήρχαν στο σχολείο, προωθήθηκαν τρεις μέρες νωρίτερα στις μονάδες.
Στην Μεραρχία συνάντησα πολλούς γνωστούς και φίλους. Μεταξύ αυτών συνάντησα τους φίλους Νίκο Τσέτη, Νίκο Ρίζο, Ιωάννη Βάγια, αδελφές Ηρώ και Νίτσα, Ράνια Βελέντζα, Βαγγέλη Καρατζένη, Κ. Γιαννακό, Στράτο Πατσαλιά, Ιωάννη Τσούτσινο και άλλους.
Οι περισσότεροι από αυτούς ήταν στο θεατρικό τμήμα της μεραρχίας. Κάνανε πρόβες προκειμένου να παιχτεί το έργο "Να ζει το Μεσολόγγι" με πρωταγωνιστή τον Νίκο Ρίζο σημερινό ηθοποιό.
Πράγματι το βράδυ που παίζονταν το έργο, κάτι συνέβη με τον ΕΔΕΣ και φύγαμε όλοι προς αποφυγή συγκρούσεων.
Η δύναμη της Μεραρχίας κινήθηκε βόρεια και το πρωί βρεθήκαμε στους Καλαρρύτες Ιωαννίνων.
Μείνανε στην Άγναντα, οι Νίκος Ρίζος, Ιωάννης Βάγιας, αδελφές Ηρώ και Νίτσα.
Οι Τσούτσινος Γιάννης, Πατσαλιάς Στράτος, Νίκος Τσέτης και οι υπόλοιποι φτάσαμε στους Καλαρρύτες.
Μετά δεν θυμάμαι να είμαστε μαζί. Πάντως η ρήξη με τον ΕΔΕΣ είχε αρχίσει και μαζί οι περιπέτειες και οι μεγάλες ταλαιπωρίες ενώ ο κατακτητής ήταν παρών και βάρβαρος.
Χτυπηθήκαμε στους Καλαρρύτες από τον ΕΔΕΣ (τμήμα του Αλεξάνδρου Παπαδόπουλου). Το τμήμα του ΕΛΑΣ έφυγε και κινήθηκε προς Περιστέρι-Γότιστα εκεί που έγινε η μεγάλη μάχη της Γότιστας. Πιάστηκαν από τον ΕΛΑΣ 32 αντάρτες του ΕΔΕΣ.
Τους φέρανε πίσω στους Καλαρρύτες. Μεταξύ αυτών κάποιος αξιωματικός Κωνσταντίνος Τριχιάς και κάποιος Ντούνης .
Τους μετέφεραν στο κοινοτικό γραφείο Καλαρρυτών.
Εν τω μεταξύ φθάσανε στο Ματσούκι τα τμήματα του καπετάν Κόζιακα. Το ίδιο βράδυ περίπου στις επτά έφθασε στους Καλαρρύτες ο καπετάν Κόζιακας και κατευθύνθηκε αμέσως στο κοινοτικό γραφείο.
Μπήκε μέσα στο χώρο των συνεδριάσεων της κοινότητας και μας χαιρέτησε όλους.
Πράγματι μου έκανε εντύπωση με τον τρόπο που μίλησε.
Χαρακτηριστικά είπε:
"Είναι καλά πράγματα αυτά; Ανεβήκαμε στο βουνό να διώξουμε τον κατακτητή και μείς βγάζουμε τα μάτια μεταξύ μας. Λυπάμαι πολύ"
Αφού τους είπε και άλλα καλά λόγια τελείωσε λέγοντας.
"Από αύριο θα πάτε στις μονάδες σας αλλά προσέξτε μην ξαναβρεθούμε έτσι αντίπαλοι".
Αυτά τα γράφω γιατί ήμουνα φρουρά των αιχμαλωτισθέντων στο κοινοτικό κατάστημα.
Τα Γερμανικά τμήματα ξεκίνησαν από Μέτσοβο, κατεβήκανε προς Περιστέρι και όλη την περιοχή.
Φτάσανε στους Καλαρρύτες προελαύνοντας προς Πράμαντα, Άγναντα κλπ.
Τα τμήματα του ΕΛΑΣ οπισθοχώρησαν με κατεύθυνση τους Μελισσουργούς Άρτας και από εκεί μέσω της κορυφής "Αφτί" των Μελισσουργών, να φτάσουν στη Μεσοχώρα Τρικάλων.
Στους Μελισσουργούς τα τμήματα του ΕΛΑΣ μείνανε δύο μέρες, διότι ο ΕΔΕΣ με τον λόχο του ανθυπολοχαγού Κωνσταντίνου Σαλούρου, είχαν αποκλείσει την περιοχή και τη διέλευση.
Χτυπήθηκαν τα τμήματα του Σαλούρου, τραυματίστηκε ο ίδιος και έτσι οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ κατορθώσανε να καταλήξουν στη Μεσοχώρα.
Εγώ δεν ακολούθησα τα τμήματα. Πήγα στο χωριό μου με άδεια της οργάνωσης, για να δω τον πατέρα μου ο οποίος μετά από λίγες μέρες πέθανε.
Οι Γερμανοί το χωριό μου, τον Καταρράκτη Άρτας το είχανε κάψει στις 26/27-10-1943.
Μετά από κάποιες μέρες παρουσιάσθηκα στο 3/40 Σύνταγμα στο κάτω Αθαμάνιο. Πολλά μεσολάβησαν έκτοτε.
Η οργάνωση με τοποθέτησε στην υποδειγματική ομάδα ΕΠΟΝ του 3/40 Συντάγματος με διμοιρίτη τον συναγωνιστή ανθυπολοχαγό, δάσκαλος στο επάγγελμα, από τη Ναύπακτο, Νικόλα Καλμούρη που αργότερα απεσπάσθη στο τάγμα Καραϊσκάκη, διοικητής λόχου και στη θέση του ήλθε ο συναγωνιστής Κ. Γιαννακός από τον Ζυγό Άρτας . Έγινα λοχίας με το ψευδώνυμο «Καπετάν - Ξάνθος» μέχρι το τέλος που έγινε η συμφωνία της Βάρκιζας στις 12-2-1945.
Κράτησα όπλο ως αντάρτης, από τις 13 Μαρτίου 1943 μέχρι το Φεβρουάριο του 1945, που το παρέδωσα στην αστυνομία με εντολή της οργάνωσης.
Τελειώνοντας με πικρία σκέφτομαι, ότι αυτό που δεν έπρεπε να γίνει, δηλαδή οι μάχες μεταξύ ΕΔΕΣ και ΕΛΑΣ, δυστυχώς έγινε, γιατί κάποιοι έτσι αποφάσισαν.
Συμφορά μπορεί να τη χαρακτηρίσει κανείς, διότι σκοτωνόμεθα μεταξύ μας με πολλά θύματα, εξυπηρετώντας άλλα συμφέροντα, ενώ στο βουνό όταν πήγαμε αλλά μας έλεγαν.
Αγώνας για το διώξιμο του κατακτητή, την απελευθέρωση της χώρας, όπου κι αν στρατευθούμε, γιατί είναι το ίδιο.
Δυστυχώς όμως απεδείχθη το αντίθετο. Δουλεύανε οι μεν και οι δε για άλλους σκοπούς που βέβαια σήμερα γνωρίζουμε.
Εμφύλιος, θύματα αδέλφια, φίλοι, συγγενείς. Άδικο πολύ άδικο.
Και να υποστούμε όλοι εμείς, που έτυχε να βρεθούμε στο στρατόπεδο που ονομάζετο ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, ΕΠΟΝ, αυτά που υπέστημεν στη συνέχεια ο καθένας μας ανάλογα, γιατί έτσι το θέλανε αυτοί που επικρατήσανε και κάνανε τον υπερπατριώτη.
Μετά ακολούθησε η εξορία μου, στα νησιά Γιάρος και Τρίκερι... Αλλά και οι επακόλουθες συμπεριφορές του ελληνικού κράτους απέναντι στους ηττημένους... μέχρι το 1982 που αναγνωρίστηκε η Ενιαία Εθνική Αντίσταση των Ελλήνων κατά των κατακτητών.
No comments:
Post a Comment