Το τρένο

 Γράμμα της Λένας Χ. Δημητριάδου από τη Θεσσαλονίκη

    Συχνά – πυκνά σαν ήτανε μικρούλα έμπαινε κρυφά στο σαλόνι, καθόταν στην άκρη του καναπέ κι αγκάλιαζε σφιχτά την κούκλα της. Και τότε, με ένα μαγικό τρόπο, το σαλόνι άλλαζε και γινόταν μακρόστενο βαγόνι τρένου που την ταξίδευε. Ήτανε λέει ολομόναχη με το μωρό της στην αγκαλιά κι έκανε κρύο, πολύ κρύο. Κι όλο το σκέπαζε και το κουκούλωνε. «Σώπα καλό μου! Εγώ, μόνο εγώ θα σε φροντίζω!», το νανούριζε γλυκά. Και το νανούρισμά της σκέπαζε τις άγριες φωνές του πατέρα της και τις υστερικές τσιρίδες της μάνας της. «Τσαφ-τσουφ!». Το τρένο έτρεχε κι άφηνε πίσω του χιονισμένες στέπες, παγωμένα ποτάμια, σύννεφα από ομίχλες. Μα σιγά-σιγά η αγκαλιά της ζεσταινόταν και το μωρό χαμογελούσε κι οι πάγοι άρχιζαν και λιώνανε. Πρασίνιζε κι άνθιζε η γη και σκόρπιζε η ομίχλη. Και το τρένο την πήγαινε μακριά από το νησί της κι από όλους, σε μια παραδεισένια χώρα που δεν γνώρισε παγωνιά.

Ο εσπερινός τ’ Άϊ Αντρεός (Πίσω απ’ τα βουνά και πέρα στα χρόνια)

 Γράμμα του Γιώργου Παληγεώργου από το Αγρίνιο

    Εξόν από το νυφιάτικο λαμαρινένιο κρεβάτι με τις μακριές τάβλες, τα μόνα της έπιπλα ήτανε ένα παλιό μπαούλο πούχε κληρονομήσει απ’ τη μάνα της κι ένα παλιό αρμάρι που τόχε η πεθερά της προικιάρικο. Είχε και κάτι κανίστρες κάτω απ’ το κρεβάτι που έβανε μέσα εσώρουχα και μάλλινα. Τα ρούχα τα καλά τα είχε σε κρεμάστρες πίσω απ’ την πόρτα της κάμαρης κι από πάνω είχε προσεχτικά στερεωμένο ένα σεντόνι, μη σκονίζονται. Για τα καθημερνά – κάνα σακάκι, κάνα παναφόρι – είχε κρεμάστρα πίσω απ’ την πόρτα του χειμωνιάτικου. Τα στρωσίδια και τα σκεπάσματα τάχε διπλωμένα και ντανιασμένα στο γοίκο. Τα καθημερνά κουζινικά τα έκρυβε κάτω απ’ τον πρόχειρο νεροχύτη. Το σκαφίδι και τα ταψιά τα έκρυβε στο υπόγειο και τάβγανε πάσα φορά που ζύμωνε.

Οι Κατερίνες του Μωριά

 Γράμμα του Γιώργου Παληγεώργου από το Αγρίνιο

    Δίχως να το πολυψάξω, από τότε που νόησα τον εαυτό μου, ήμουνα σίγουρος πως οι πλιότερες γυναίκες και κοπέλες είχανε το όνομα Μαρία. Σιγά-σιγά κατάλαβα πως ακολούθαε το όνομα Ελένη· μετά όμως μου ήταν δύσκολο να βρω τη σειρά, ποιο νάταν άραγε το τρίτο, ποιο παρακάτω όνομα στις γυναίκες; Άκρη δεν ηύρα. Έτσι καταλάβαινα τότε στο χωριό κι απέ μετά στην πόλη στο γυμνάσιο.

    Τα χρόνια από πάντα στ’ αυλάκι κύλαγαν και διάβαιναν κι έφτασε η μέρα π’ άλλαξα τόπο και διάβηκα τη μεγάλη περαταριά απ’ τ’ Αντίριο στο Ρίο και γνώρισα την Πάτρα και την Πελοπόννησο κι απέ την επίλοιπη Ελλάδα.

Της Πολυσπορίτ’σας

 Γράμμα του Γιώργου Παληγεώργου από το Αγρίνιο

Ήταν απομεσήμερο, είχε περάσει λίγη ώρα απ’ το γιομάτισμα κι η έγνοια του ήταν για τα σπαρτά· τις ελιές τις είχε απομάσει, τις είχε πάει στο λιτροβιό, είχε αλατίσει και κάμποσες για προσφάισμα χρονικοίς.

- Πάμι να ιδούμι του κ’θάρ’, είπε του μικρού γιού του.

- Πάμι, αποκρίθη ο μικρός.

Τέτοιον καιρό, που κόντευε να στρίψει ο Χαμένος*, πάσα χρόνο, έκανε βόλτα στα νιόσπαρτα χωράφια, να ιδεί την προκοπή τους. Τα καλά χωράφια τάφηνε χέρσα ίσα με τέλη του Μαρτιού ότι τάχε για καπνοχώραφα. Για θέρο έσπερνε τα τσιπόρια* στις ράχες και στα ξέφωτα του λόγγου. Έσπερνε στάρι για το ψωμί της χρονιάς, βρόμη για τα χοντρά τα πράματα και κριθάρι για τα μανάρια που είχε κρατήσει μετά το ξέκαμα του κοπαδιού. Άφηνε και κάνα καλό τσαΐρι* για βοσκή.

Κι ιστορία οι παρέες…

 Γράμμα της Ανατολής Μελίδου από τη Θεσσαλονίκη

    Παντελής, Μαρία, Λένα, Γιώργος, Έλσα, Άρτεμις, Νίκος, Βαλεντίνα, Σταύρος, Έφη, Ανδρέας, Βασίλης, Ανατολή.

    Σημείο συνάντησης ο Παντελής.

    Πλαταμώνας, Βέροια, Θεσσαλονίκη, Δουβλίνο, Αθήνα, Πολύγυρος, Κρήτη, Κύπρος.

    Σημείο συνάντησης ο Παντελής.

    Και το Δουβλίνο.

    Τόσο κοντά. Τόσο μακριά.

5χρονο

 Γράμμα της Λένας Χ. Δημητριάδου από τη Θεσσαλονίκη

    Πεντάχρονο το «Στείλε μου γράμμα...» και σαν το σκέφτομαι ούτε που το καταλαβαίνω πώς μεγάλωσε τόσο.

    Ήταν τότε θυμάμαι, λίγο πριν γέννηση του. Πατέρας του ο Παντελής Γουλάρας, συμμαθητής μου από το Δημοτικό σχολείο στη Βέροια, που τον ξαναβρήκα χάρη στο διαδίκτυο. Ο Παντελής που με κείνο το «Γεια σου Ελενίτσα!» μου άνοιξε θαρρείς τις κλειστές πύλες του Δημοτικού και με καλωσόρισε εκ μέρους των άλλων παιδιών σαν να μην είχε περάσει ούτε μια μέρα.

Γράμματα και επιστολές

 Γράμμα του Ανδρέα Μαρολαχάκη από τη Χαράδρα της Ημαθίας

    Θα είναι πολύ δύσκολο να εξηγήσουμε και να μεταφέρουμε, την εικόνα της εποχής που ζήσαμε σαν παιδιά στις νεότερες γενιές. Τότε που παίζαμε στις αλάνες της γειτονιάς μας, βουτηγμένοι στη σκόνη και στα χώματα των δρόμων. Στη μνήμη μου ξεχύνονται εικόνες ανθρώπων, που σήμερα θα τους χαρακτηρίζαμε με την εύκολη κρίση των δεδομένων της σύγχρονης εποχής, σαν "φτωχούς" και ίσως “ασήμαντους”. Αυτό γιατί το κριτήριο θα ήταν η εμφάνισή τους, τα ρούχα τους και ίσως η μόρφωσή τους.