Οι γειτονιές της πόλης μου

Γράμμα του Παντελή Γουλάρα από το Δουβλίνο

Ρολόι. Φωτογραφία αρχείου Π. Γουλάρα

     Το παρακάτω κείμενο δημοσιεύτηκε Αντί Προλόγου στο βιβλίο του Αναστάσιου Μπαλτζίδη "Ιστορίες της νιότης" που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Bookstars.

     Η Βέροια, στις δεκαετίες του '50, του '60 και ακόμα και του '70, είχε συγκεκριμένη κοινωνική διαμόρφωση που ακολουθούσε την αστική της διαμόρφωση. Υπήρχε η Βέροια του κέντρου. Εκείνο το κομμάτι που περικλείονταν στη γραμμή Ρολόι, Μητροπόλεως, Εληά, η αρχή της Ανοίξεως, η Βενιζέλου, η Κεντρικής. Κάτοικοί της κυρίως ντόπιοι Βεροιώτες, μαγαζάτορες ή επιστήμονες (γιατροί, μηχανικοί, δικηγόροι) και δημόσιοι υπάλληλοι. Είναι εκεί όπου εμφανίστηκαν και οι πρώτες πολυκατοικίες της πόλης.

Κυριώτισσα. Φωτογραφία αρχείου Χ. Τσόπελα

     Από την άλλη, χωρίς να υπάρχει απόλυτος διαχωρισμός, είχαμε την περιφερειακή Βέροια. Η Κυριώτισσα ή Κακοσούλι, το κέντρο απόκεντρο κατά πολλούς, όπου ζούσαν επίσης ντόπιοι Βεροιώτες με χαμένη στο βάθος της ιστορίας, αρβανίτικη καταγωγή και με κάποιες βλάχικες νησίδες. Οι περισσότεροι αγρότες. Υπήρχε η περιοχή του Αγίου Γεωργίου, με κυρίως βλάχικο πληθυσμό, και ενασχόληση με την κτηνοτροφία. Υπήρχε η περιοχή κάτω από την Εληά, που ο πληθυσμός ήταν είτε προσφυγικός, είτε προέρχονταν απο εσωτερική μετανάστευση, κυρίως από χωριά της Κοζάνης με εργατική ή αγροτική απασχόληση. Και υπήρχαν οι περιοχές του Γιολάγκελντι, του Τσερμενίου, της Καλλιθέας, του Προμηθέα και άλλες, που κατοικούνταν κυρίως από προσφυγικό πληθυσμό και κυρίως εργάτες αλλά και αγρότες.

Οδός Μαυρομιχάλη, η οδός ονείρων στο βιβλίο του Α. Μπαλτζίδη. Φωτογραφία από τις "Παλιές Φωτογραφίες της Βέροιας".

     Μια τέτοια προσφυγική γειτονιά ήταν και η γειτονιά του συγγραφέα. Ξεκινούσε ακριβώς πισω από το τότε Τρίτο και Τέταρτο Δημοτικό σχολείο και κατέληγε λίγο πριν τη βίλα Βικέλα και πίσω από τους στρατώνες. Καρδιά της η οδός Μαυρομιχάλη, η οδός ονείρων του συγγραφέα, εκεί όπου στήνονταν καθημερινά τα παιδικά παιχνίδια, περισσότερο με τη φαντασία και τη δημιουργικότητα των παιδιών, παρά με μηχανήματα υψηλής τεχνολογίας, όπως είναι σήμερα.

Το Βήμα. Φωτογραφία αρχείου Α. Μπαλτζίδη

     Για μας τους ξένους, τους προερχόμενους από άλλες γειτονιές δηλαδή, η γειτονιά ονομάζονταν, “Το Βήμα”, γιατί εκεί μέσα βρίσκονταν το περίφημο Βήμα του Αποστόλου Παύλου, πόλος έλξης του θρησκευτικού τουρισμού της πόλης. Άλλες φορές την αποκαλούσαμε “Τα Παπάκια” γιατί στο τέλος της οδού Μαυρομιχάλη και δίπλα στο μπατάνι, το νερό που κατέβαινε από ψηλά, δημιουργούσε μια μικρή λιμνούλα, όπου πλατσούριζαν διαρκώς, πέντε-έξη πάπιες, προς χαρά των μικρών παιδιών που την επισκέπτονταν παρέα με τους γονείς τους,

Τα "Παπάκια". Φωτογραφία από το discoververia.gr

     Κι όταν πια μεγαλώσαμε, φοιτητές όντες, της δώσαμε ένα τρίτο όνομα. “Στου Κωσταλάρ” ή “Κωσταλάρα” από το όνομα του ιδιοκτήτη της περίφημης ταβέρνας, της οποίας κάποια εποχή, είχαμε γίνει τακτικοί πελάτες.

Εληά. Φωτογραφία αρχείου Π. Γουλάρα

     Σ' αυτήν την όμορφη γειτονιά, ο συγγραφέας έζησε τα παιδικά του χρόνια. Έπαιξε, έτρεξε, έπεσε, σηκώθηκε με ματωμένα γόνατα και συνέχισε το παιχνίδι του. Κι όπως μας έλεγαν τότε οι μανάδες μας, για να μην κλαίμε, όταν πέφταμε, “δεν πειράζει θα μεγαλώσεις”, μετά από πολλές πτώσεις, μεγάλωσε κι αυτός κι εξιστορεί με νοσταλγία και αγάπη, τα παθήματα και τα μαθήματα εκείνης της εποχής.

Καλό διάβασμα.

Κάτω Εληά. Φωτογραφία αρχείου Π. Γουλάρα

     Ακολουθεί ένα σύντομο κείμενο που δημοσιεύτηκε ως επίλογος στο ίδιο βιβλίο.

Οδός Κεντρικής. Φωτογραφία αρχείου Α. Μπαλτζίδη

     Ιστορίες της νιότης. Το βιβλίο τελειώνει εδώ, αλλά οι αναμνήσεις δεν τελειώνουν ποτέ. Από την κάθε μια ιστοριούλα, μπορούν να ξεπεταχτούν άλλες δέκα. Κάθε παράγραφος και μια καινούργια ανάμνηση και μια καινούργια ιστορία. Και όχι μόνο για τον συγγραφέα. Κι οι αναγνώστες σίγουρα διαβάζοντας τις “Ιστορίες της Νιότης” θα ανάτρεξαν στις δικές τους αναμνήσεις, στα δικά τους παιδικά, εφηβικά και νεανικά χρόνια. Ελπίζω να ευχαριστήθηκαν το διάβασμά τους, όσο κι εγώ, από την πρώτη που έπιασα στα χέρια μου μέχρι την τελευταία.