Γράμμα από το Δουβλίνο. Μικρές ιστορίες από τη Βέροια. Το ποδήλατο

Του Παντελή Γουλάρα

     Ήταν η σχολική χρονιά 1972-73. Μαθητής της ΣΤ' τάξης του Γυμνασίου ήμουν τότε, σαν να λέμε σήμερα της Γ΄Λυκείου. Το σχολείο μου ήταν το τότε ιδιωτικό Γυμνάσιο “Νέα Εκπαιδευτήρια Βεροίας”, που σήμερα δεν υπάρχει πια. Στεγαζόταν στο κτίριο που μέχρι τα τελευταία χρόνια στεγάστηκε το 16ο Δημοτικό Σχολείο. Ιδιοκτήτης του Σχολείου ήταν ο τότε Δήμαρχος της πόλης και καθηγητής Μαθηματικών, ο Γ. Τσαλέρας και τη διεύθυνση ασκούσε η σύζυγός του, καθηγήτρια Θεολόγος, η κυρία Ρούλα όπως την αποκαλούσαμε όλοι μας.

     Την προηγούμενη χρονιά, η τότε ΣΤ' τάξη είχε καταφέρει και οργάνωσε την μεγάλη εκδρομή της τάξης στην Κωνσταντινούπολη. Τότε τα ταξίδια στο εξωτερικό για τους μαθητές των Γυμνασίων ήταν κάτι το πολύ σπάνιο, σε αντίθεση με το σήμερα. Μετά δε το δυστύχημα που είχε γίνει στη Γεωργιούπολη της Κρήτης, όλες οι εκδρομές ήταν σχεδόν απαγορευμένες, γιατί δεν βρίσκονταν καθηγητές να τις συνοδεύσουν. Είναι γεγονός ότι οι μεγαλύτεροι συμμαθητές μας είχαν καταφέρει και έκαναν αυτήν την τόσο σημαντική εκδρομή.

     Αυτό όμως άνοιξε και τη δική μας όρεξη. Θέλαμε οπωσδήποτε να ταξιδέψουμε στην Κωνσταντινούπολη και δούμε όλα όσα, στις διηγήσεις τους οι μεγαλύτεροι μας έλεγαν. Πρώτη μας δουλειά ήταν να πάρουμε την έγκριση της διεύθυνσης. Όταν η διευθύντρια μας δήλωσε ότι δεν είχε αντίρρηση αρκεί να εκπληρώνονταν οι όροι της εξεύρεσης συνοδών καθηγητών και της χρηματοδότησης, πετούσαμε από τη χαρά μας.

(Το κτίριο του 16ου Δημοτικού Σχολείου όπου για πολλά χρόνια στεγάστηκε το Ιδιωτικό Γυμνάσιο ¨Νέα Εκπαιδευτήρια Βεροίας")

     Για την εξεύρεση των συνοδών δεν δυσκολευτήκαμε καθόλου. Οι καθηγητές με τους οποίους διατηρούσαμε καλές σχέσεις, προθυμοποιήθηκαν να μας συνοδεύσουν. Εκεί που δυσκολευόμασταν όμως ήταν στην εξεύρεση χρημάτων. Ήταν εποχές δύσκολες, ο κόσμος δυσκολεύονταν να ξοδέψει χρήματα, η οικονομία σε κακό χάλι. Λίγους μήνες μετά, ξέσπασε η μεγάλη οικονομική – πετρελαϊκή κρίση του '73, αλλά τα σημάδια της ήδη είχαν φανεί. Οι γονείς των περισσοτέρων από μας, πληρώνοντας ένα σωρό λεφτά για τις σπουδές μας, αδυνατούσαν να αναλάβουν το σύνολο των εξόδων για την εκδρομή. Ένα μέρος ίσως ναι, αλλά ολόκληρο, όχι.

     Τη λύση τη βρήκαμε στο να τυπώσουμε λαχεία. Έχοντας άγνοια κινδύνου, τα τυπώσαμε κι από τη μια αρχίσαμε να πουλάμε, από την άλλη αναζητούσαμε στην αγορά της πόλης χορηγούς για τα δώρα που θα κληρώναμε. Είχαμε μάλιστα τυπώσει στην πίσω πλευρά των λαχείων και τη λίστα των δώρων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονταν κι ένα ποδήλατο. Και τα υπόλοιπα δώρα ήταν εύκολο να τα βρούμε μέσα από τις δωρεές. Δεν ήταν άλλωστε ιδιαίτερα μεγάλης αξίας. Όσο για το ποδήλατο, είχαμε συνεννοηθεί μεταξύ μας ότι θα το αγοράζαμε.

     Στην πορεία συναντήσαμε εμπόδια. Έφτασε στα αφτιά της διευθύντριας ότι, οι μαθητές της ΣΤ' πουλούσαν λαχεία. Φυσικό ήταν, ολόκληρη η πόλη το είχε μάθει. Μας κάλεσε στο γραφείο της και μας έβαλε τις φωνές. Πώς αποφασίσαμε να βγάλουμε λαχεία χωρίς να ρωτήσουμε κανέναν; Ξέραμε ότι χρειάζονταν άδεια από την αστυνομία γι' αυτό το πράγμα; Κι άλλα τέτοια. Είχαμε όμως μαλαγανιά. Από κατηγορούμενοι, καταφέραμε να αλλάξουμε το κλίμα και να την πείσουμε να μας συμπαρασταθεί, όχι μόνο αγοράζοντας λαχεία, αλλά και παρεμβαίνοντας στην αστυνομία για να δοθεί η άδεια εκ των υστέρων.

     Η πώληση των λαχείων πήγε καλά, όχι όμως τόσο καλά όσο θα περιμέναμε. Μαζέψαμε αρκετά χρήματα, αν όμως αγοράζαμε το ποδήλατο, τα χρήματα θα λιγόστευαν πολύ γιατί τότε τα ποδήλατα ήταν ακριβούτσικα. Και έτσι πήραμε την μεγάλη απόφαση. Η κλήρωση θα γίνονταν κανονικά για όλα τα δώρα που είχαν μαζευτεί αλλά για το ποδήλατο θα ήταν ψεύτικη. Σκεφτόμασταν ότι θα βρούμε έναν τρόπο να κληρώσουμε το ποδήλατο σε συγκεκριμένο αριθμό ενός λαχείου που είχε αγοράσει ένα συμμαθητής μας, ο Βασίλης. Μιλημένος κι αυτός, αλλά εκτός απ' αυτόν, έναν-δυο έμπιστους και το συμβούλιο της τάξης, δεν το ήξερε κανένας άλλος.

     Έμενε μόνο να βρεθεί το ποδήλατο. Εκείνο τον καιρό, ένας από τα αδέρφια μου είχε αγοράσει ένα καινούργιο ποδήλατο απ' αυτά που χαρακτηρίζαμε τότε ως επαγγελματικά, με σχάρα για μεταφορές. Ήταν ολοκαίνουργιο αλλά δεν το χρησιμοποιούσε και πολύ. Τότε ήταν που πήραμε την απόφαση να χρησιμοποιήσουμε αυτό το ποδήλατο για την κλήρωση. Το πλύναμε καλά, τυλίξαμε τα φτερά και τα άλλα μεταλλικά μέρη με χασαπόχαρτο, όπως είχαμε δει ότι είναι τυλιγμένα τα ποδήλατα στα μαγαζιά και το φέραμε στο σχολείο, για να δει όλος ο κόσμος το ποδήλατο που θα κληρώναμε.

     Και η μέρα της κλήρωσης ήρθε. Μαζεμένο όλο το σχολείο στην αυλή, σε παράταξη. Οι καθηγητές στο βάθρο περιμένοντας τη μεγάλη στιγμή. Τα δώρα επάνω σε τραπέζια να περιμένουν τους τυχερούς. Το ποδήλατο σε περίοπτη θέση. Εγώ, ο Νίκος, ο Τάκης και τα υπόλοιπα μέλη του συμβουλίου της τάξης, έτοιμοι να ξεκινήσουμε την κλήρωση. Ο τυχερός λαχνός του ποδηλάτου, φωλιασμένος ανάμεσα στα δάχτυλα του Νίκου, περίμενε τη στιγμή που θα “βγει” απ' την κληρωτίδα. Ο Νίκος είχε οριστεί από το συμβούλιο της τάξης να κάνει την κλήρωση.

     Όλα ξεκίνησαν ομαλά. Ένα μέλος του συμβουλίου κρατούσε τη λίστα με τα δώρα, ανακοίνωνε το δώρο που θα κληρωθεί, έβαζε ο Νίκος το χέρι στην σακούλα με τους λαχνούς, τραβούσε έναν, τον διάβαζε, και δίπλα στο δώρο σημειώνονταν ο αριθμός, ώστε όταν φέρει το λαχείο ο τυχερός, να παραλάβει το δώρο. Κάποια στιγμή κι ενώ δεν είχε φτάσει ακόμα η σειρά του στη λίστα, ανακοινώνει ο Νίκος: “ο επόμενος λαχνός είναι το ποδήλατο”. Πώς έγινε αυτό, κανένας δεν κατάλαβε. Η αρχική μας πρόθεση πάντως ήταν, να κληρωθεί το ποδήλατο όταν θα έφτανε η σειρά του στη λίστα. Βάζει λοιπόν το χέρι ο Νίκος στη σακούλα και βγάζει τον αριθμό που είχαμε προγραμματίσει και τον ανακοινώνει. Ο Βασίλης από κάτω πανηγύριζε, ως δήθεν ο τυχερός.

     “Ένσταση κυρία διευθύντρια” ακούγεται μια φωνή. Ήταν ο καθηγητής της Φυσικής. “Συμφωνώ, ένσταση” πετάγεται κι ο Γυμναστής.

     Έχασα το χρώμα μου. Κρύος ιδρώτας μ' έλουσε. “Πάει το ποδήλατο” σκέφτηκα. Ποιος τον ακούει τώρα τον αδελφό μου. Και θα έχει όλα τα δίκια να μου βάλει τις φωνές. Δίπλα μου οι άλλοι με καθησύχαζαν. “Μη σε νοιάζει θα αγοράσουμε”. Αλλά δεν είναι λίγο. Πώς να ηρεμήσω;

     Ο Φυσικός άρχισε να επιχειρηματολογεί για την ένσταση. Αντιλήφθηκε μια κίνηση, δεν ήταν σίγουρος ότι κάτι έγινε, έλεγε, αλλά έστω και η παραμικρή αμφιβολία να υπάρχει, μπορεί η κλήρωση να θεωρηθεί στημένη και άλλα τέτοια. Η απόφαση της διευθύντριας, ήταν άμεση. Επανάληψη της κλήρωσης. Έπρεπε να διαφυλάξουμε το κύρος του σχολείου. Κι εμένα η καρδιά μου να έχει πάει στην κωλοτσέπη.  

     Η κλήρωση ξανάγινε, τον λαχνό τον τράβηξε ο ίδιος ο Φυσικός. Τυχερός, πραγματικός αυτή τη φορά, ήταν ένας άλλος, ενημερωμένος, συμμαθητής μας, ο Δημήτρης. Όταν τον άκουσα να φωνάζει ότι αυτός είναι ο κάτοχος του λαχείου, ένιωσα μεγάλη ανακούφιση. Πήγα στην κόλαση και γύρισα.

     Η κλήρωση συνεχίστηκε και τελείωσε ομαλά. Το ποδήλατο επέστρεψε στο σπίτι, Η εκδρομή στην Κωνσταντινούπολη έγινε κανονικά.